Sırt ağrısı günümüzde birçok insanın karşı karşıya kaldığı sağlık sorunlarından biridir. Kaslar, sinirler, kemikler, diğer dokuların hasar görmesi veya iltihaplanması bu ağrıların temel nedenidir. Sırt ağrısını tetikleyen birçok faktör bulunmaktadır. Bunlardan bazıları travmalar, stres, kas – iskelet sorunları ve duruş bozukluklarıdır. Modern yaşamın bir sonucu olan hareketsizlik, yanlış duruş ve uzun süreli oturma bu ağrıların artmasına sebep olabilmektedir. Neredeyse herkes hayatının belli bir döneminde sırt ağrısını tecrübe etmiştir. Bu ağrılar insanların günlük yaşamını olumsuz etkilemekte ve günlük aktiviteleri kısıtlı hale getirmektedir. Ağrılar sonucunda fizyolojik ve psikolojik rahatsızlıklar da kaçınılmaz olacağı için en kısa sürede tedavi edilmesi kişinin yararına olacaktır.
Sırt ağrısının tedavi edilebilmesi için birçok seçenek mevcuttur. Bu seçeneklerden bazıları enjeksiyonlar, fizyoterapi yöntemleri ve cerrahi müdahalelerdir. Ancak bunlar arasında en çok tercih edilerek öne çıkan yöntem fizyoterapidir. Alternatif bir tedavi yöntemi olan fizyoterapide ilaç kullanılmamakta ve tedaviyi fizyoterapist uygulamaktadır.
Fizyoterapistler ağrının nedenini, kişiye uygun tedavi sürecini planlayıp tedavi uygulamaktadırlar. Ağrıyı yönetmek için ısı ve elektriksel uyarım, buz paketleri gibi yöntemlerden ve bunlar dışında masaj, egzersiz ve manuel terapiden yararlanmaktadırlar. Amaç kas-iskelet sistemini iyileştirmek, duruşu düzeltmek ve ağrıyı azaltmaktır. Aynı zamanda oluşabilecek sırt ağrısının önüne geçmek de mümkündür.
Bu yazıda sırt ağrısının nedenleri, belirtileri, risk faktörleri, tedavi yöntemleri, fizyoterapinin uygulanışı ve fizyoterapistlere danışmanın önemi hakkında bilgi verilecektir.
Sırt ağrısı nedir? Nedenleri ve risk faktörleri nelerdir?
Sırt bölgesinde hissedilen, acı, rahatsızlık ve gerginlik bir nevi sırt ağrısının tanımıdır. Sırt ağrısı ile ilişkilendirilebilecek yapılar, kaslar, eklemler, sinirler, omurga ve bağ dokuları gibi yapılardır. Sırt ağrısı üst, orta veya alt sırtta ve akut veya kronik ağrı şeklinde görülebilmektedir. Akut sırt ağrısında ağrılar zorlanma, yaralanma ya da spazm sonucu aniden ortaya çıkmakta ve kısa sürmektedir. Kronik sırt ağrısı ise bozukluk, hastalık veya yaşlanma sonucunda ortaya çıkan ve tekrarlayan uzun süreli bir döngüdür.
Sırt ağrısının önemli nedenleri ağır kaldırma, duruş bozukluğu, hareketsizlik, stres ve obezitedir. Bunlar sırt kaslarını geren, yoran ve zayıflatan faktörlerdir. Bazen sırt ağrısının sebebi başka bir hastalığın varlığıdır. Sırt ağrısı ile ilişkilendirilebilecek hastalıklardan bazıları; kifoz, omurgada kanal darlığı, skolyoz, osteoporoz ve fibromiyaljidir.
Sırt ağrısında risk faktörlerine şunlar örnek verilebilir:
- Isınma hareketleri yapmadan spora başlamak ya da hiç spor yapmamak
- Masa başı iş gibi hareketsizliğe sebep olabilecek ortamlarda çalışmak
- Sigara içmek
- Yaşlılık
- Yoğun strese maruz kalmak
- Eklemlerin iltihaplanarak şişmesi
Sırt ağrısı nasıl tedavi edilir?
Sırt ağrısının tedavisi ağrının nedenine, süresine ve şiddetine göre değişiklik göstermektedir. Sırt ağrısını tedavi etmek için ilaç, ameliyat ve girişimsel yöntemlerden yararlanılabilir. Ancak bu yöntemlerin her biri yan etkilere, yüksek maliyete veya risklere sahip olduğu için fizyoterapi gibi alternatif bir tedavi daha çok tercih edilmektedir. Ağrıyı analiz eden ve tedavi sürecini belirleyen fizyoterapistler, farklı teknik ve yöntemlerden yararlanmaktadırlar. Bunlardan bazıları şunlardır:
Buz paketleri: İltihap ve şişlikten kaynaklanan ağrılarda buz paketi kullanmak bu tepkileri hafifleteceği için bununla doğru orantılı olarak ağrı hafifletilebilmektedir.
Isı: Ağrının ilk günlerinde uygulanan ısı, kasları gevşeterek ağrının azalmasında yardımcı olabilmektedir. Burada bahsedilen ısı kaynağı sıcak duş, sıcak su torbası ya da ısıtıcı pedlerdir.
Elektriksel uyarım: Sırt bölgesine verilen düşük seviyedeki elektrik akımları, ağrı sinyallerini uyarıp engelleyebilmektedir. TENS adı verilen bu yöntem, fizyoterapistlerin ayarladığı bir cihaz aracılığı ile gerçekleştirilmektedir.
Egzersiz: Sırt kaslarını güçlendirmek, kan dolaşımını iyileştirmek, düzgün bir duruşa sahip olmak ve hareketliliği artırmak için egzersiz büyük önem taşımaktadır. Bu egzersizleri kişiye uygun olacak şekilde fizyoterapistler belirlemektedir.
Manuel terapi: Fizyoterapistlerin elleriyle hastanın sırtına uyguladıkları germe, hareket ettirme ve basınç gibi hareketlerin yer aldığı yöntemdir. Kas spazmlarını çözülür, sinirler rahatlar, ağrı azalır ve eklemleri hareket ettirilir.
Bu yöntemlerin her biri fizyoterapinin bir parçasıdır ve kişiye özel planlanmaktadır. Tedavinin etki gösterebilmesi için hazırlanan programa kişinin düzenli bir şekilde uyması ve yaşam tarzı üzerinde gerekli olan değişiklikleri yapması gerekmektedir.
Fizyoterapinin sırt ağrısına faydaları ve başarı örnekleri
Sırt ağrısını tedavi etmek ve önüne geçmek için fizyoterapi oldukça etkili bir yöntemdir. Ağrıya neden olan ya da ağrıyı artıran faktörleri ortadan kaldırmayı ya da azaltmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda kullanılan bazı yöntem ve tekniklerin faydaları şunlardır:
- Ağrı hafifler
- Kaslar güçlenir
- Hareketlilik artar
- Kan dolaşımı iyileşir
Fizyoterapinin sırt ağrısına sağladığı faydaları gösteren birçok araştırma ve başarı örneğine tanık olmak mümkündür. Örneğin kronik sırt ağrısına sahip olan 100 kişiye 12 hafta boyunca fizyoterapi uygulanmıştır. Tedavinin sonucunda tedaviye katılanların %80’inin ağrıları azalmış, %65’inin hareketlerinde artış gözlemlenmiş ve %70’nin yaşam kalitesi iyileşmeye başlamıştır. Verilebilecek başka bir örnek ise akut sırt ağrısına sahip 220 kişinin tedavisi sonucunda %90 ve üzerinin ağrıların tamamı ya da büyük kısmı geçmiştir. Verilen örnekler fizyoterapistler tarafından uygulanan fizyoterapinin sırt ağrısını üzerinde ne kadar başarılı olduğunu göstermektedir. Fizyoterapi sadece ağrının ortadan kaldırılmasını değil buna ek olarak sırt bölgesinin işlevsel ve sağlıklı olmasını sağlamaktadır.
Sırt ağrısını önlemek ve korunmak için fizyoterapi uygulamaları
Sırt ağrısı sorununun önüne geçmek en az bu ağrıyı tedavi etmek kadar önemlidir. Fizyoterapi uygulamaları bu aşamada karşımıza çıkmaktadır. Sırt bölgesini işlevsel ve sağlıklı tutarak yeni bir ağrı oluşumu engellenip var olan ağrının azalması sağlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda tercih edilen bazı uygulamalar şunlardır:
Egzersiz: Egzersiz sayesinde sırt kasları güçlenmekte, kan dolaşımı iyileşmekte, duruş düzelmekte ve hareketlilik artmaktadır. Kişiye uygun programlar hazırlayan fizyoterapistler programın nasıl yapılacağı hakkında bireyi bilgilendirip dikkat etmesi gereken hususları anlatmaktadırlar. Kontrollü bir şekilde yapılan egzersizler sayesinde sırt ağrılarının olumsuz etkilerinden kurtulabilmek mümkündür.
Postür: Sırt ağrısı yaşamamak ve bu ağrıdan korunmak için duruşun önemi büyüktür. Postür bağ dokular, eklemler ve kasların uyumlu bir şekilde çalışarak vücudun durmasıdır. Postür bozukluğu sırt bölgesini olumsuz etkileyeceğinden fizyoterapistlerin önerileri doğrultusunda doğru duruşu kazmak önemlidir.
Ergonomi: Kişisel ve fiziksel ihtiyaçlara göre kişinin çalışma ortamının düzenlenmesidir. Ergonomi bozukluğu kişinin sırt bölgesinde yorulma, ağrı ve zorlanmalara neden olup yaşam kalitesini olumsuz etkileyeceğinden bu sorunu fizyoterapistlerin önerilerine uyarak halletmek mümkündür.
Yaşam tarzı: Alışkanlıklar, yaşam tarzı haline gelerek kişinin yaşam kalitesi üzerinde etki göstermektedir. Sigara içmemek, sağlıklı beslenmek, stresten uzak durmak ve iyi bir uyku kalitesine sahip olmak yaşanabilecek sırt ağrısının ve bununla beraber bir çok sorunun önüne geçmek için yeterli ve gerekli alışkanlıklardır.
Bu yazıda, pek çok insanın ortak sorunu olabilen sırt ağrısının nedenlerine, çözüm yollarına ve fizyoterapistler tarafından uygulanan tedavilere değinilmiştir. Farklı nedenlerle ortaya çıkan sırt ağrısı farklı belirtilerle kendini göstermektedir. Sırt ağrısı kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyip günlük aktiviteler için kısıtlı olabileceğinden tedavisi son derecede önemlidir. Farklı tedavi seçenekleri mevcut olsa da bunların çoğu yan etkilere, maliyetlere veya risklere sahip olduğundan fizyoterapi gibi alternatif tedavilerin tercih edilme oranı daha yüksektir. Fizyoterapistler sırt ağrısının şiddetini ve nedenini değerlendirerek kişiye uygun program hazırlamaktadırlar. Ağrının azalması, sırt kaslarının güçlenmesini, hareketliliğin artmasını ve duruşun düzelmesini amaçlayan fizyoterapistler bu amaca yönelik farklı tedavi yöntemlerinden yararlanmaktadırlar.
Fizyoterapinin sırt ağrısı üzerinde de ne kadar başarılı olduğunu gösteren birçok araştırma ve başarı örneği mevcuttur. Sırt ağrısından kurtulmak ya da korunmak isteyenlerin yapması gereken ilk şey bir fizyoterapiste danışmaktır. Sırt ağrısının hayat kalitesini düşürmesine izin vermeden yaşamak sizin elinizde.
İstanbul Fizik Tedavi
İstanbul’da Fizik Tedavi Kliniğimizde Uzman fizyoterapist eşliğinde manuel terapi, skolyoz, lenfödem, bel ağrısı – bel fıtığı, boyun ağrısı, boyun fıtığı, donuk omuz, düşük ayak sendromu için randevu alabilirsiniz.
