İnme (Felç) Nedir?

Nedenleri

İnme (Felç) Nedenleri Nelerdir?

İnmenin 2 çeşidi mevcuttur: Tıkalı bir arter (iskemik inme) veya bir kan damarı sızıntısı veya patlaması (hemorajik inme). Bazı kişiler, kalıcı belirtilere neden olmayan, geçici iskemik atak (TIA) olarak bilinen ve beyne giden kan akışında geçici bir kesinti yaşatan inmeye maruz kalabilir.

İskemik İnme

En yaygın yaşanan inme türüdür. Beynin kan damarlarında daralma ya da tıkanma meydana gelir ve ciddi şekilde azalmış kan akışına (iskemi) neden olur. Tıkanmış veya daralmış kan damarları, kan damarlarında biriken yağ parçacıklarında ya da kan dolaşımında dolaşan ve beyindeki kan damarlarına yerleşen kan pıhtıları veya diğer kalıntılardan kaynaklanır.

Hemorajik İnme

Hemorajik inme, beyindeki bir kan damarı sızdırdığında ya da yırtıldığında meydana gelir. Beyin kanamaları, kan damarlarınızı etkileyen birçok durumdan kaynaklanabilir.

Hemorajik İnme Faktörleri

• Kontrolsüz yüksek tansiyon
• Kan sulandırıcı ilaçlarla aşırı tedaviye maruz kalmak
• Kan damarı duvarlarında meydana gelen şişkinlik
• Travma
• Damar duvarında zayıflığa neden olan protein birikimleri
• Kanamaya neden olan iskemik inme
• Arteriyovenöz malformasyon

Geçici İskemik Atak (TIA)

Felç geçirmeye benzer geçici bir dönemdir. Geçici istemik atak, kalıcı bir hasara sebebiyet vermez. Beynin bir kısmına giden kan akışındaki geçici bir düşüşten kaynaklanır. Beş dakika ya da daha az sürebilir. Tıpkı istemik inme gibi, geçici istemik atak da bir pıhtı varlığında kan akışında azalma ya da kan akışının kesintiye uğraması gibi durumlarda ortaya çıkar.

Semptomlarınız kısa bir sürede iyileştiği için, geçici istemik atak geçirdiğinizi düşünseniz bile acil yardım istemenizde fayda vardır. Sadece semptomlara bakarak bu değerlendirmeyi yapmak mümkün değildir. Geçici istemik atağınız mevcutsa, beyninize giden arterlerin tıkanmış ya da daralmış olabileceği manasına gelir. Geçici bir istemik atağa sahip olmak, daha sonra tam gelişmiş bir inme geçirme riskinizi artırmaktadır.

İnme Risk Faktörleri

55 yaş üzeri kişilerin, gençlere kıyasla inme olasılığı daha yüksektir. Erkeklerde inme riski de kadınlara oranla daha yüksek seyretmesine rağmen kadınlarda inmeden dolayı ölüm oranları erkeklerden fazladır. Östrojen içeren doğum kontrol haplarının veya hormon tedavilerinin kullanılması felç riskini artırır.

• Yaşam tarzı risk faktörleri
• Fazla kilolu ya da obez olmak
• Fiziksel hareketsizlik
• Uyuşturucu kullanımı

Tıbbi Risk Faktörleri

• Yüksek tansiyon
• Sigara içimi ya da pasif içicilik
• Yüksek kolestrol
• Diyabet
• Obstrüktif uyku apnesi
• Kalp yetmezliği, kalp kusurları, kalp enfeksiyonu veya atriyal fibrilasyon gibi kardiyovasküler hastalık
• Kişisel veya ailevi inme, kalp kriziveya geçici iskemik atak öyküsü
• Kovid-19 enfeksiyonu

İnme Komplikasyonları

İnme (felç), beynin ne kadar süreyle kan akışından yoksun olduğuna ve hangi kısmın etkilendiğine bağlı olarak bazı bölgelerde geçici veya kalıcı sakatlıklar yaşanmasıdır.

Komplikasyonlar şunları içerebilir:

Felç veya Kas Hareketi Kaybı

Vücudunuzun bir bölgesinde felç gelişebilir veya belirli kaslarınızın kontrolünü kaybedebilirsiniz.

Konuşma veya Yutma Güçlüğü

İnme, ağzınızdaki ve boğazınızdaki kaslarınızın hakimiyetini eline geçirerek net konuşmanızı, yutmanızı veya yemenizi zorlaştırabilir. Ayrıca konuşma, anlama, okuma, yazma dahil dille ilgili konularda zorluklar yaşayabilirsiniz.

Hafıza Kaybı ya da Düşünme Güçlüğü

Felç geçiren birçok insan, hafıza kaybı da geçirebilir. Düşünmekte, akıl yürütmekte, yargıda ve kavramları anlamakta güçlük çekebilir.

Duygusal problemler

Felç geçiren kişiler duygularını kontrol etmekte daha fazla zorlanabilirler ve depresyona girebilirler.

Ağrı

Felçten etkilenen vücut kısımlarında ağrı, uyuşma veya diğer alışılmadık durumlar meydana gelebilmektedir.

Davranış Değişiklikleri

Felç geçiren insanlar daha fazla içine kapanık ruh haline bürünebilir.

İnmeye neden olabilecek risk faktörlerinin farkında olmak, doktorunuzun tavsiyelerine uymak ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, inmeyi önlemek için atabileceğiniz en iyi adımlardır. Önceden bir inme veya geçici istemik atak geçirdiyseniz, alacağınız önlemler başka bir atağın önüne geçebilir.

Birçok felç önleme stratejisi, kalp hastalığını önleme stratejileriyle benzerdir ve genellikle sağlıklı yaşam tarzı önerilerini içerir:

Hipertansiyonu kontrol etmek: İnme riskini azaltmak adına yapılabilecek en önemli şeylerden biri yüksek tansiyonu kontrol altında tutmaktır.

Kolestrol ve doymuş yağ miktarını düşürmek: Daha az yağ ve kolestrol, atardamarlarınızdaki birikimi azaltabilir. Kolestrolünüzü yalnızca diyet değişikliğiyle kontrol altına alamazsanız, doktorunuz kolestrol düşücü bir ilaç yazabilir.

Tütün kullanımını bırakmak: Sigara içmek felç riskini oldukça artıran bir etkendir. O yüzden tütün kullanımını bırakmak riski azaltmak adına çok doğru olacaktır.

Diyabeti yönetmek: Diyet, egzersiz ve kilo vermek kan şekerinizi sağlıklı bir aralıkta tutmanıza yardımcı olabilecekken yetmediği durumlarda doktorunuz diyabet ilacı yazabilir.

Sağlıklı kiloyu korumak: Fazla kilolu olmak, yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalık ve diyabet gibi diğer inme riski faktörlerine katkıda bulunur.

Meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyet yemek: Günde 5 ya da daha fazla porsiyon meyve ya da sebze tüketimi inme riskinizi azaltabilir.

Düzenli egzersiz yapmak: Düzenli egzersiz, kilo vermeye, diyabeti kontrol etmeye, stresi azaltmaya yardımcı olur ve bu da inme riskini azaltır.

Alkol kullanımını sınırlandırmak ya da ortadan kaldırmak: İnme riskini azaltmak adına alkol tüketimini sınırlandırabilir ya da tamamen ortadan kaldırabilirsiniz.

Önleyici İlaçlar

İskemik inme veya geçici iskemik atak geçirdiyseniz, doktorunuz başka bir inme geçirme riskinizi azaltmanıza yardımcı olacak ilaçlar önerebilir.