Ön Çapraz Bağ Nedir , Nerede Bulunur?
Diz ekleminizi oluşturmak için üç kemik bir araya gelir: diz kapağı (patella) , kaval kemiği (tibia) ve uyluk kemiği (femur). Diz kapağı ise bu dokuları korumak adına eklemin ön kısmında yer alır.
Diz eklemini oluşturan kemikler, birbiri ile bağlantı içerisindedir. Dizde bu bağlantıyı sağlayan dört ana bağ vardır ve bunlar sayesinde kemikler güçlü bir iple tutunur gibi bir arada bulunurlar.
Ön çapraz bağı, dizin orta kısmında çapraz olarak uzanan bir bağdır ve kaval kemiğinin uyluk kemiğinden dışarı kaymasını engeller. Fonksiyonel olarak dizde rotasyonel stabilite sağlar.
Dizdeki iki önemli kemiğin birbirine bağlanmasında rol sahibi olan dört ana bağ şu şekildedir:
- Lateral kollateral bağ (LCL): Dizin dış kısmı boyunca uzanarak dizin bükülmesini engeller
- Medial kollateral bağ (MCL): Dizin iç kısmı boyunca uzanır ve dizin bükülmesini engeller.
- Ön çapraz bağ: Dizin orta kısmındadır, kaval kemiğinin uyluk kemiğinin önüne kaymasını engeller.
- Arka çapraz bağ: Kaval kemiğinin femur altında geriye kaymasını engeller.
Ön Çapraz Bağ Yaralanması Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler
Ön çapraz bağın (ÖÇB) yaralanması yaygındır ve genç bireyleri, özellikle de zıplama, dönme ve yön değiştirmeyi içeren sporlarda aktif olan kızları etkiler. ACL hasarı, aktivite seviyelerinde azalma ve osteoartrit dahil olmak üzere potansiyel uzun vadeli komplikasyonlarla ilişkilidir. (1)
Bir ön çapraz bağ yaralanmasının belirtileri ve semptomları genellikle şunları içerir:
- Hasarlı diz bölgesinde şiddetli ağrı ve hareket kaybı
- Ödem
- Ağırlık taşıma sonucunda dengesizlik hissi
- Dizde meydana gelen ‘’patlama’’ hissi
Tüm bu semptomlar sonucunda ön çapraz bağ hasarı bulunan ve cerrahi gerekli olan hastalarda, cerrahi sonrası fizyoterapi seanslarına ihtiyaç duyulabilir.
Tedavi
Ön çapraz bağ yaralanması sonrası tedavi basamakları yaralanmadan hemen sonra meydana gelebilecek ağrı ve ödemin kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
- Dinlenme: İyileşme için dizinize yüklenen yükün azaltılması ve dinlendirilmesi gerekir.
- Bandaj: Dizinizin etrafına hareketi engellemek adına bir fizyoterapist kontörlünde alçı ve sargı uygulaması yapılabilir.
- Buz: Bölgedeki ödemin alınması ve ağrının azaltılması için buz uygulamaları yapılabilir.
- Yükseklik: Bacağınızı yastık benzeri ürünlerle destekleyerek yüksekte tutabilirsiniz.
Fizik Tedavi
Ön çapraz bağ ameliyatı sonrası fizik tedavi , ameliyat olun ya da olmayın diz hareketlerinizin iyileştirilerek günlük aktivitelerinize dönmenizde önemli bir rol oynar. Bir ön çapraz bağ yaralanması için tıbbi tedavi, kişiye bağlı olarak farklı sürelerce devam edebilir.
Eğer ön çapraz bağ üzerine cerrahi bir geçmişisiniz var ise, fizik tedavi öncelikli olarak eklem ve çevresindeki kaslara hareketin yeniden kazandırılmasını amaçlar. Bu süreçte yeni bağın korunması ve güçlendirilmesi üzerine kademeli olarak bir plan oluşturulur ve tedavi sonucunda tam bir iyileşme hali sağlanır.
Güçlendirme ve denge egzersizleri
Rehabilitasyonun amacı ağrı ve şişliği azaltmak, kasları güçlendirerek dize hareket açıklığını geri kazandırmaktır. Tüm bu koruma ön çapraz bağ hasarı gerçekleşmeden öncesinde de bir fizik tedavi uzmanı kontrolünde gerçekleştirilebilir. Egzersizlerin yoğunluğu fizyoterapist kontrolünde arttırılarak programınıza denge egzersizleri dahil edilebilir.
Elektrik stimülasyonu
Fizyoterapistiniz, uyluk kas gücünüzü geri kazanmanıza yardımcı olmak için elektrik stimülasyonu önerebilir.
Rulman ağırlığı
Ameliyattan sonra yürümenize yardımcı olması için bacağınıza rulman ağırlığı konabilir ve koltuk değneği desteği verilebilir. Bu, hareketin yeniden kazanılmasında etkili yöntemlerden biridir.
Buz ve sargı
Ön çapraz bağı ameliyatı sonrası fizik tedavi hizmetinde dizinize uyan ve sıkıştıran bir buz sargısı kullanılarak ameliyat sonrası şişliği kontrol altına alınabilir.
Destek
Ön çapraz bağı ameliyatı sonrası bazı cerrahlar hareketi sınırlamak adına destek ekipmanı verebilir. Fizyoterapistiniz bu desteği size en uygun şekilde uydurarak nasıl güvenli bir şekilde kullanmanız gerektiği konusunda eğitim verecektir.
Kaynakça
- Acevedo RJ, Rivera-Vega A, Miranda G, Micheo W. Anterior cruciate ligament injury: identification of risk factors and prevention strategies. Curr Sports Med Rep. 2014;13(3):186-191. doi:10.1249/JSR.0000000000000053
İstanbul Fizik Tedavi
İstanbul’da Fizik Tedavi Kliniğimizde Uzman fizyoterapist eşliğinde manuel terapi, skolyoz, lenfödem, bel ağrısı – bel fıtığı, donuk omuz, düşük ayak sendromu için randevu alabilirsiniz.
